خانه فکری کجاست؟ | عکس | معماری

خانه فکری، یکی از جاهای دیدنی هرمزگان است. جواهری با بیش از یک قرن سابقه است که به دوران قاجار بازمی‌گردد. این اثر تاریخی که در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۷۵ با شماره ۱۸۳۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، نمادی از زیبایی معماری ایرانی ارزشمند است. این بنا با بیش از یک قرن سابقه، شاهد به یاد ماندنی از تاریخ و فرهنگ گذشته است. خانه فکری نه تنها شاهکاری از نظر هنری و معماری است بلکه همچنین شاهدی زنده از سبک زندگی و ذائقه هنری اجداد است.

از دیگر ویژگی‌های این خانه تاریخی، ثبت آن به عنوان یکی از میراث‌های ملی ایران است که نشان از اهمیت فرهنگی و تاریخی آن دارد. در حال حاضر، دفتر میراث فرهنگی به عنوان نگهدارنده و مراقب این گنجینه با ارزش مشغول فعالیت است. خانه فکری با شیوه‌های معماری گذشته، مهمانان خود را به دورانی دیگر سفر می‌دهد و تجربه فراموش‌نشدنی از زیبایی‌های فرهنگ و تاریخ را ارائه می‌دهد. این اثر تاریخی، یک جواهر در زمینه حفاظت از هویت فرهنگی منطقه و کل کشور است و همچنین یادآور دورانی است که هنر و معماری با هم هم‌آغاز شده و نشان از دستاوردهای اجداد این سرزمین را حفظ می‌کند.

سال ثبت خانه فکری به عنوان آثار ملی: تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۷۵ با شماره ۱۸۳۳

مسیر دسترسی به خانه فکری بندرلنگه

در قلب بافت تاریخی شرقی بندرلنگه، عمارت تاریخی فکری در محله‌ی زیبای رود باری‌ها ایستاده است. اگر از میدان فرمانداری بندرلنگه به سمت میدان ۲۲ بهمن حرکت کنید، در قسمت شمالی بلوار شهید چمران، میانه‌های راه به سمت شرق خانه فکری خواهید رسید. همچنین، از سمت بندرعباس به بندرلنگه مسافرت می‌کنید، تابلوهای راهنما در میدان فرمانداری شما را به سمت این خانه تاریخی هدایت می‌کنند.

اگر از راه هوایی به بندرلنگه سفر می‌کنید، فرودگاه بندرلنگه در غرب شهر واقع شده است. برای رسیدن به خانه فکری، مسیر بهترین حرکت در جاده ساحلی است. در نزدیکی پارک ساحلی کوثر، مسیر خود را به سمت شمال تغییر دهید تا به بلوار شهید چمران برسید.

معماری خانه فکری بندرلنگه

خانه فکری، یک شاهکار معماری با ویژگی‌های بی‌نظیر جنوب ایران است که از الگوهای اصیل و زیبای معماری منطقه الهام گرفته است. این بنا با بادگیرهای بلند و زیبا، نمادی از هنر و ذوق معماری قاجاریه، یک پیشینه بیش از یک قرنه را در خود جای داده است. با مساحت ۳۴۰۰ مترمربع و زیربنای ۱۲۰۰ مترمربع، این خانه به دو حیاط اندرونی و بیرونی، پنج بادگیر، دو زیرزمین، ۲۵ اتاق، ۱۰ سرویس بهداشتی و دو سرسرا ارتقا یافته است. مصالحی همچون سنگ، ساروج و گچ به کار رفته اند که به بنا زیبایی و استحکام بیفزایند.

سقف این اثر با تیرهای چوبی از جنس چندل آفریقایی و حصیرهای بافته شده از برگ درخت خرما، تنوعی چشمگیر به معماری اضافه کرده است. فضاهای داخلی با استفاده از حصیرهای بافته شده از برگ نخل و حصیرهای از نی بافته شده، به شیوه‌ای منحصر به فرد پوشیده شده‌اند. قرارگیری بنا در ارتفاع 5 متری از سطح زمین، راهروهای خاص و بادگیرهای منحصر به فرد، تهویه و خنک کردن مناسب فضاها را فراهم کرده است. ورود به خانه از پله‌های زیبا آغاز شده و زیر سردر ساده، دریافت خیره کننده‌ای از زیبایی بنا فراهم می‌شود.

دو حیاط این خانه، بخش‌های اندرونی و بیرونی را از یکدیگر جدا کرده‌اند. حیاط جنوبی به عنوان بخش اصلی ساختمان، از طریق پنج پله به ایوان متصل شده و از این نقطه، منظر زیبایی از دریا برقرار می‌شود. از این‌رو، خانه فکری نه تنها به عنوان یک بنا تاریخی بلکه به عنوان یک آثار هنری و معماری ارزشمند در منطقه محسوب می‌شود.

مشخصات و امکانات خانه فکری:

• مساحت: ۳۴۰۰ مترمربع
• زیربنا: ۱۲۰۰ مترمربع
• ارتفاع: 5 متری از سطح زمین
• دو حیاط اندرونی و بیرونی
• پنج بادگیر
• دو زیرزمین
• ۲۵ اتاق
• ۱۰ سرویس بهداشتی
• دو سرسرا

طراحی داخلی خانه فکری

درون خانه فکری، یک فضای خصوصی و دلنشین برای خانواده فکری ساخته شده است. این فضا حاوی یک حیاط مربع به ابعاد ۱۷ متر می‌باشد که اتاق‌ها اطراف آن قرار گرفته‌اند. تالار اصلی با ابعاد ۶۰ در ۶۰ متر، با زیبایی چشمگیری آفریده شده و با توجه به معماری استاد محی‌الدین، معمار برجسته بندر لنگه، خلق شده است.

دو ایوان در دو طرف تالار با بادگیرهایی بلند جهت تسهیل در عبور جریان هوا طراحی شده‌اند. بخش غربی حاوی امکاناتی چون آشپزخانه و اصطبل، کنار دو حیاط دلباز و بزرگ است. ارتفاع بادگیرها در چهار گوشه اصلی به ترتیب شمالی، جنوبی، غربی و شرقی ۵ متر است. بنای فکری از یک حیاط بزرگ به طول ۲۲ متر و عرض ۱۳.۵ متر بهره‌مند است، که شامل سه باغچه طولی می‌شود. در بخش این عمارت، سه اتاق بزرگ با راهروهایی به عرض ۱.۸ متر قرار گرفته‌اند.

برای افزایش زیبایی و کاربری، یک ردیف ستون در وسط ایوان ایجاد شده است و اتاق‌ها به طرف ایوان باز می‌شوند. اتاق‌ها در بخش‌های شرقی و غربی اندرونی ساخته شده‌اند و به دلیل طراحی جمع و جور، فضای آکوستیک مناسبی را فراهم کرده‌اند. تزئینات داخلی شامل درهای چوبی با خورشیدی هلالی، شیشه‌های رنگی و سایر زیبایی‌ها است که این عمارت را به یک اثر هنری تبدیل کرده‌اند.

بررسی ویژگی‌های خانه فکری با تأکید بر بادگیرها و جلوه‌های معماری جنوب ایران

خانه فکری، از جاذبه های بندر لنگه  علی‌رغم شباهت‌های معماری با خانه‌های سنتی یزد و کرمان، از ویژگی‌های خود برخوردار است که در این اقلیم گرم و مرطوب بسیار مناسب عمل کرده است. این بنا با ترکیبی از زیبایی معماری سنتی و نیازهای اقلیمی محل خود، به یک اثر منحصر به فرد تبدیل شده است.

بادگیرها:

یکی از جنبه‌های جذاب خانه فکری، تفاوت بادگیرها با خانه‌های یزد و کرمان است. با توجه به رطوبت بالای هوا در بندرلنگه، بادگیرهای این خانه به طور اصلی برای جابجایی هوا طراحی شده‌اند. این ویژگی باعث افزایش کارایی سیستم تهویه و ایجاد تناسب مناسب با شرایط اقلیمی منطقه شده است برخلاف بادگیرهای مناطق گرم و خشک، که علاوه بر جابجایی هوا، وظیفه تبخیر آب نیز دارند.

خانه فکری، نمونه‌ای زنده از تلفیق هنر معماری با نیازهای اقلیمی محل خود است که به عنوان یک آثار منحصر به فرد وارد تاریخ و فرهنگ منطقه شده است. بعد از انقلاب اسلامی، بنای تاریخی خانه فکری به مدتی تحت مالکیت ستاد فرماندهی امام قرار گرفت و سپس به اختیار شهرداری و سازمان میراث فرهنگی و آموزش گرفته شد. اکنون این بنا به عنوان یک موزه تغییر کاربری یافته است و در ورودی آن تابلوی معرفی میراث فرهنگی به چشم می‌خورد.

ساختار دوره‌ای و تقسیم‌بندی:

ساختار دوره‌ای و تقسیم‌بندی فضاها به دو قسمت خصوصی و عمومی، یکی از خصوصیات مهم معماری جنوبی خانه فکری است. این تنوع در فضاها، محیطی مناسب برای تجربه خصوصیات مختلف زندگی در یک خانه سنتی ایجاد کرده است.

حجله لنگه‌ای:

حجله لنگه‌ای، یک جلوه خاص در خانه فکری است که به یک روایت متفاوت از آداب و رسوم محلی مردمان بندرلنگه می‌پردازد. این اتاق، با زیبایی‌های مختلف از جمله چشم‌زخمه‌های دست‌ساز، آینه، وسایل تزیینی و رنگ‌های زیبا، حاکی از سنت‌ها و هنرهای دستی منطقه می‌شود.

تزیینات سنتی:

در خانه فکری، از تزیینات سنتی همچون چراغ‌نفتی‌های آب‌رنگی، سبد‌های تُولَک از جنس برگ نخل، فرش‌های سنتی و وسایل دستبافت تزیینی استفاده شده است. این عناصر، نه تنها جلوه‌ای زیبا به فضاها بخشیده‌اند بلکه ارتباط نهفته با فرهنگ و هنر محلی را حفظ نموده و به ارزش‌های منطقه ادامه می‌دهند.

جاذبه های نزدیک به خانه فکری

در فاصله چند قدمی از عمارت تاریخی فکری، درخشش خلیج فارس و ساحل بندرلنگه را می‌توان به‌صورت عجیب و زیبا در ذهن خود جا نهاد. وقتی از درب این عمارت قدیمی خارج می‌شوید، بلوار شهید چمران به شما خوشامد می‌گوید. با پیشرفت به سمت جنوب از خیابان‌هایی که از جلوی خانه فکری عبور می‌کنند، به سرعت به ساحل نزدیک می‌شوید.

پیشنهاد می‌شود از خیابانی که به سمت جنوب ادامه دارد، هدف خود را به سمت ساحل بگیرید. با راهیابی به ساحل، آرامش موج‌زنی دریا و منظره زیبای خلیج فارس شما را ستایش خواهد کرد. پارک ساحلی کوثر، یک انتخاب دیگر برای تفریح در فاصله نزدیک از عمارت، با فضای سبز و امکانات تفریحی متنوع منتظر شماست.

ترمیم و مرمت خانه فکری بندر لنگه

در سال ۱۳۹۶، با وقوع بارندگی شدید، سقف عمارت تاریخی فکری به شدت آسیب دید. در پی این حادثه، اداره کل میراث فرهنگی استان به صورت فوری و اضطراری به تعمیر و مرمت قسمت‌های آسیب دیده پرداخت. همچنین، بخش‌هایی که از پیش نیاز به ترمیم داشتند نیز به صورت کامل مورد مرمت و بازسازی قرار گرفتند.

این اقدامات مرمتی با همکاری و تلاش‌های متخصصان میراث فرهنگی انجام شد و به عنوان یک تدابیر فوری و پیشگیرانه، از حفظ و نگهداری این بنا با ارزش تاریخی جلوگیری کرد. بدین ترتیب، زیبایی و ارزش تاریخی خانه فکری به بهترین نحو حفظ شده و این اثر بارز معماری جنوب ایران تا دوران‌های آتی به نسل‌های آینده منتقل خواهد شد.

از آنجایی که هر ساله باران‌های بهاری می‌توانند به بناهای تاریخی صدمه وارد کنند، توصیه می‌شود که علاقمندان به بازدید از این اثر تاریخی، در فصل‌های خنک و خشک سال اقدام به سفر کنند تا از زیبایی و ارزش‌های فرهنگی بنا با بیشترین راحتی و لذت بهره‌مند شوند.

مشخصات مرمت خانه فکری:

• سال آسیب: ۱۳۹۶
• علت: وقوع بارندگی شدید

نکات حائز اهمیت برای سفر به بندر لنگه

1. انتخاب فصول سرد برای سفر:

در نظر داشته باشید که برای سفر به بندرلنگه، بهتر است فصول سرد سال را انتخاب کنید. در فصول گرم، هوای شدیداً گرم و بادهای تابستانی (تشباد) ممکن است از لذت گردش شما کاسته و تجربه‌ی سفر را آزاردهنده کند.

2. در مورد وضعیت جوی آگاه باشید:

به دلیل شدت بادهای تابستانی، مطالعه و آگاهی از وضعیت جوی در زمان سفر حیاتی است. در صورت وجود تشباد، برنامه‌های خود را با دقت ترتیب دهید.

3. ورودی خانه فکری:

اگر در مراجعه به خانه فکری با درب بسته مواجه شدید، نگران نباشید. نگهبانان موجود همیشه در حال نظارت هستند و با هماهنگی با آن‌ها می‌توانید وارد عمارت شوید. علاقمندان به عکاسی نیز می‌توانند بدون مشکل در داخل عمارت عکس بگیرند.

4. اقامت در خانه‌ها و اتاق‌های اجاره‌ای:

برای اقامت، خانه‌ها و اتاق‌های اجاره‌ای که توسط ساکنان این منطقه اداره می‌شوند، معمولاً انتخاب مناسبی هستند. این اماکن همچنین با داشتن وسایل رفاهی مناسب، قیمتهای مناسبی دارند که نیازی به هزینه‌های گزاف هتل ندارد.

سوالات متداول

1. چه عواملی در معماری خانه فکری برای اقلیم گرم و مرطوب منطقه مد نظر گرفته شده‌اند؟

بادگیرهای خاصی برای اقلیم گرم و مرطوب جنوب ایران طراحی شده و از جنس‌ها و مصالح محلی استفاده شده است.

2. خانه فکری در کدام منطقه از بندرلنگه قرار دارد؟

خانه فکری در منطقه رود باری‌ها واقع در شرق بندرلنگه قرار دارد.

3. چه تغییراتی در خانه فکری پس از انقلاب اتفاق افتاد؟

 پس از انقلاب، خانه فکری ابتدا در اختیار ستاد فرماندهی امام و سپس شهرداری و اداره میراث فرهنگی بوده و هم‌اکنون به عنوان موزه خدمت می‌دهد.

4. چه اقداماتی برای مرمت سقف خانه فکری انجام شد؟

در سال ۱۳۹۶ به دلیل بارندگی شدید، سقف خانه فکری آسیب دید و به صورت فوری و اضطراری مرمت شد.

5. آیا در خانه فکری امکان عکاسی وجود دارد؟

 بله، با هماهنگی با نگهبان، امکان عکاسی در داخل خانه فکری فراهم است.

6. چگونه بهترین راه برای دسترسی به خانه فکری است؟

از میدان فرمانداری به سمت میدان ۲۲ بهمن حرکت کنید یا از بندرعباس به بندرلنگه مسیر راهنمایی را دنبال کنید.

7. خانه فکری در چه زمانی به ثبت ملی رسید؟

خانه فکری در سال ۱۳۷۵ به ثبت ملی رسید.